Легенды на беларускай мове пра раку

Шмат прыгожых легенд захавалася пра наш Нёман. Давайце прыгадаем адну з іх. Даўным-даўно, тысячы гадоў назад, з-пад вялізнага каменя, дзе б’е крыніца, нарадзіўся славуты асілак. Яго назвалі Нёманам. Жыў ён сярод лясоў дрымучых, лугоў шырокіх. Быў ён прыгожы, працавіты. Прыродзе, людзям, усяму жывому дабром плаціў. Па суседстве жыла рэчка Лоша. Была яна гультаяватая, ляжала ў цяньку ды сабою любавалася. Нікому ад яе не было ні радасці, ні карысці. Лоша часта заглядала да свайго суседа, дзівілася з яго стараннасці ды працавітасці. За маўклівасць называла яго Неманцом.
Цяпер ніхто і не ведае, не помніць, за што Нёману прыглянулася рэчка Лоша. Памятаюць толькі пра іх шыкоўнае вяселле. Гуляла на ім уся вялікая радня і жаніха, і нявесты. Каго там толькі не было! Гулялі, балявалі, маладым шчасця ды добрай долі жадалі. Скончылася вяселле, пачаліся будні. Трэба было жыць і працаваць.
Зноў Нёман-працаўнік не ведаў ні дня, ні ночы. Паіў, карміў, дапамагаў усім, хто да яго гарнуўся: і чалавеку, і зверу, і птушцы, і рыбе, і жыўнасці ўсякай. Цешыў сваім водным люстэркам прыбярэжныя лясы, палеткі, лугі, на сваіх магутных руках насіў лодкі, плыты, чоўны. Не адзін раз запрашаў на шырокі прастор і сваю красуню ненаглядную. Толькі тая заставалася абыякавая, раўнадушная да ўсяго. Па-ранейшаму не хацела падзяляць працу, нягоды і радасці свайго волата Нёмана.
Не па душы стала такое жыццё Нёману. Аднойчы цёмнай ноччу кінуўся ён наўцёкі ад гультаяватай Лошы. Дзе поплавам бег, дзе азярцом, дзе ў чарот хаваўся. I толькі потым у адкрытую асілак пайшоў да мора.
Прачнулася Лоша, а каханага няма. Толькі тады яна зразумела, як важна даражыць каханнем, даверам, працаю, як важна, каб цябе кахалі. Пачала даганяць любімага ўцекача, бегла па далінах ды па нізінах. Але сіл не хапала. Гукала, плакала, клікала на дапамогу, але ніхто не хацеў дапамагаць лянівіцы. Толькі праз некалькі кіламетраў пабачыла яна каханага. Хвалямі горкіх слёз кінулася Лоша ў абдымкі да свайго вернага асілка. Адчула, што жыць па-ранейшаму, ленавацца – значыць адной застацца, назаўсёды знікнуць, высахнуць. Пачала дапамагаць Нёману. З часам і людзі не абміналі яе, будаваліся на берагах Лошы. Пасля гэтага зажылі ў згодзе Нёман ды Лоша.
А Нёман-працаўнік і сёння ніколі не забывае родныя мясціны. Кожную вясну, кожную восень дажджлівую вяртаецца да маці сваёй – крынічкі, якая цячэ з-пад вялізнага каменя. Вяртаецца сюды, каб сустрэцца са сваёй Лошай, са сваёй маладосцю, каханнем.
Гэтая прыгожая легенда жыве і па сённяшні дзень.
А пра Нёман мы гаворым як пра славутую раку, як пра ўвасабленне лёсу беларускага народа, як пра помнік, раку-сведку. Невыпадкова Нёман справядліва суадносіцца з нашым нацыянальным гонарам, нашай гісторыяй, Бацькаўшчынай. Нёман для беларуса складае такі ж гонар, як і Волга для рускіх, Днепр для ўкраінцаў, Вісла для палякаў. Беларусы ўславілі магутны Нёман у песнях, паданнях, казках. У гонар Нёмана гучаць прыгожыя легенды, у якіх рака выступае заступніцай беларусаў, іх надзеяй і будучыняй. Бацька Нёман – так называюць у народзе слаўную раку.
(464 словы)

Вёска Азярніца — Легенды Беларусі. Пра вёску Азярніца існуе некалькі легендаў. Адна з іх распавядае пра тое, што вёска некалі знаходзілася сярод невялікіх азёр. Таму і стала .

Юркаў Брод — Легенды Беларусі. На поўдзень ад вёскі Мяжонка раскінулася велізарнейшае балота. У старыя, яшчэ паганскія часы на месцы яго знаходзіліся лугі, пашы, лясы, палі. І стаяла .

Чаму знікла рэчка Цех — Легенды Беларусі. Даўным-даўно праз месца, дзе сёння стаіць Цяхцін, працякала рачулка Цех. Абапал яе берагоў раслі вербалозы, галіны якіх, нізка схіляючыся, .

Сярэбраная крынічка — Легенды Беларусі. На ўскрайку фруктовага саду Хамінскіх стаяў домік, у якім жыў садоўнік. Вясной, летам, увосень у садзе працы шмат, а ўзімку – менш. Каб дарэмна .

Прыбарская крыніца — Легенды Беларусі. Жыў калісьці ў гэтай мясцовасці (паміж Цяхціном і Прыбарам) пан. І была ў таго пана дачка. Прыгожая і адзіная ў панскай сям’і. Ведама, бацька яе .

Пестунь — Легенды Беларусі. Знайшлі аднойчы парабкі на ўзлеску логавішча з трыма малымі ваўчанятамі. Толькі чапаць іх не сталі, бо ведалі, што раззлуюць дарослых ваўкоў — наклічуць .

Возера Нарач — Легенды Беларусі. У гушчары старых бароў, як сляза, што ўпала з неба, блішчала вялікае возера. Вельмі прыгожае яно было. Расказы пра яго чароўнасць перадаваліся з .

Вёска Марс і Юпітэр — Легенды Беларусі. Вёска Кукшэвічы і цяпер цягнецца на добрых паўтара кіламетра. Але старажылы памятаюць, што яшчэ да першай сусветнай вайны вёска была ўдвая .

Крыніца — Легенды Беларусі. — Аднойчы здарылася, што памутнела вада ў нашай крыніцы, — расказвае цётка Прося. А ўсё праз майго свёкра Сцяпана. Ён панначку незнарок пакрыўдзіў… .

Белая каса — Легенды Беларусі. Жыла калісьці за сценамі Лоскага замка прыгажуня-дзяўчына з залатою касой. Прыехаў аднойчы ў замак пагасцяваць станісты і прыгожы юнак, пакахаў дзяўчыну. .

Лоскі замак — Легенды Беларусі. Згодна аднаго старога падання, сцены Лоскага замка-крэпасці муравалі не з цэглы або прывазнога граніту, а з валуноў і камянёў, якіх багата было калісьці .

Літоўскі камень — Легенды Беларусі. На паўдарозе паміж Жодзішкамі і Тупальшчынай дно Віліі завалена каменнем. Расказваюць, што, калі езуіты задумалі пабудаваць у Жодзішках касцёл і ім .

Вёска Ліпень — Легенды Беларусі. У дарэвалюцыйныя гады вёска мела зневажальную, абразлівую назву — Халуі… Яшчэ за прыгонам нейкі багаты самаўпраўны пан выселіў на пустэльны бераг .

Дорогою додому — Легенды Беларусі. Кедысь сэмні булы вылыкі, а поля ў господара мало. Ны було чым дітэй кормыты, так старшынькіх у люды аддавалы. Жывэ дытя ў чужуй сымні, або коровэй .

Бугай на болоті — Легенды Беларусі. Вытэ чулы, як птушка на болоті плачэ? Гэто ны птушка, то Марысіна душа. Ніколы люды бідно жылы, уміралы часто. Як бувало умрэ чоловік або жунка, .

Лебедзева — Легенды Беларусі. Доўгі час сялібу называлі Лебедзева Дно… Быццам бы ў далёкія часы на месцы сяла Лебедзева, між тых самых пагоркаў, разлілося вялікае возера. Людзі, .

Лазовы Куст — Легенды Беларусі. Адкупілі аднойчы ў пана два бедныя мужыкі, якія шмат гадоў збіралі капейчыну да капейчыны, тры дзесяціны добрай, урадлівай зямлі, каб пабудавацца на ёй .

Крыкуны — Легенды Беларусі. За вёскай Малы Кудзін, побач з шашой, што вядзе ў бок старажытнага Галоўчына, з левага боку размешчаны могілкі. А насупраць іх знаходзіцца паселішча .

Крайск — Легенды Беларусі. …На месцы Крайска, на беразе ракі Крашчанкі, стаяў невялікі гарадок. Некалі ў лясным зацішку, далёка ад княжацкага вока, людзі жылі добра: гандлявалі, .

Легенды возера Нарач на беларускай мове

Шмат месцаў на зямлі вядзьмарскіх і загадкавых, але край азер, лясоў і балот – заўседы таямніца, натхненне, казка.

Без легенд і казак, народжаных народам Нарачанскага краю, не будзе аповяд пра яго поўным. Толькі аб самім возеры Нарач захавалася некалькі легенд.

Адна з іх распавядае пра тое, што даўным-даўно ніякіх азер тут не было. Стаяў усюды глухі, дрымучы лес. У лесе, у хатцы жыў ляснік са сваей дачкой. Дачка была дзіўнай прыгажуняй з доўгімі бялявымі, як лен, валасамі.

Дачуўшыся аб незвычайнай прыгажосці дзяўчыны, да яе прыязджалі сватацца жаніхі. Але Нара, так звалі прыгажуню, усім адмаўляла. Яна ўжо любіла моцнага і адважнага юнака, які, да таго ж быў майстрам на ўсе рукі.

Але ў той момант нішто не прадвяшчала дрэннага каханым, і Нара нічога не зразумела з свайго бачання. Лета прайшло, наступіла восень, яна-то і прынесла бяду. Слугі аднаго з мясцовых багацеяў наляцелі ў хатку лесніка, яго забілі, а дачка схапілі і адвялі да гаспадара.

Плакала Нара і чакала дапамогі ад каханага. І дапамогу прыйшла. Юнак прабраўся ў палац, забіў ненавіснага пана, але прачнулася варта. Ускочыўшы на коней, любасныя паспрабавалі сысці ад пагоні, а яна ўсе бліжэй і бліжэй, і вось ужо наганяе. Юнак адправіў Парушэння ў бок яе дома, а сам адвеў пагоню.

Прымчалася дзяўчына на кані да таго месца, дзе быў яе з бацькам дом, і ўбачыла толькі папялішча. У знямозе апусцілася яна на зямлю і стала чакаць жаніха. Шмат прайшло часу, а юнак усе не з'яўляўся. І тады успомніла Нара пра люстэрка, зазірнула ў яго і ўбачыла – ляжыць на ўзгорку цела забітага юнакі, варта над ім верны конь ды крумкач кружыць. У жаху выпусціла дзяўчына люстэрка.

Таксама існуе іншая легенда ўзнікнення возера Нарач:

Калісьці на беразе вялікага возера з крыштальна-празрыстай вадой жыла дзяўчына Нара. На заходзе любіла яна сядзець ля вады на пяшчаным беразе і спяваць, падыгрываючы сабе на арфе.

Аднойчы песні Нары пачуў пан, стары ўдавец, і захацелася яму ўзяць дзяўчыну ў жонкі. Але ў Нары быў жаніх, і яна адмовілася. Тады слугі забілі хлопца, а дзяўчыну прывялі ў панскія харомы.

У ноч перад шлюбам Нара падпаліла палац і паспрабавала ўцячы. На беразе яе нагнала палацавая ахова. Калі Нара зразумела, што ад пагоні не сысці, кінулася ў ваду.

З таго часу і называюць возера яе імем — Нара або Нарач.

Яшчэ адна легенда распавядае пра тое,

​што даўным-даўно азер тут не было, а стаяў густы дрымучы лес. У лесе ў хатцы жыў ляснік са сваей прыгажуняй дачкой. Многія прыязджалі да яе сватацца, але яна любіла адважнага і моцнага юнака, які да таго ж быў майстрам на ўсе рукі.

Аднойчы багаты памешчык паляваў у тых месцах, убачыў прыгажуню Галіну і загадаў сваім слугам даставіць яе ў яго замак. Каханы паспяшаўся на дапамогу. Забіўшы ненавіснага пана, маладыя сабраліся бегчы, але прачнулася вартавога, і юнак, загадаўшы Галіне схавацца, адвеў пагоню.

Доўга чакала дзяўчына свайго жаніха, але так і не дачакалася. Успомніўшы пра люстэрка, яна зазірнула ў яго і ўбачыла ляжачага на зямлі юнака. У роспачы выпусціла дзяўчына люстэрка і там, дзе ўпалі серабрыстыя аскепкі, зазіхацелі возера: з самага вялікага ўтварылася возера Нарач, сама ж дзяўчына ператварылася ў чайку, якая да гэтага часу кружыць над вадой і кліча свайго каханага.

Іншая легенда абвяшчае,

што не было Нарачы тут, не было Баторына і Мястра. Не было гэтых бялявых прыбярэжных бяроз, крыку чаек і выбеленых стагоддзямі аблокаў. Была толькі гінула, чорная зямля, як і яе ограбленная лес. І жыла на гэтай зямлі непрыгожая, як і сама зямля, дзяўчына Аленка. Але душой была Аленка святлей за самы белы дзень – столькі непрыкметнага хараства таілася ў ей.

Захліснула пакутай, смуткам параненае сэрца. Да рассветных зорь хлопец насіў па зямлі чорную смутак, і яна лілася з сэрца журботнай, сумнай песняй. І столькі непадробнага пачуцця было ў яе простых словах, столькі жадання надзяліць прыгажосцю ўвесь свет! Не магла песня не крануць сэрца добрага чараўніка. І ен, расчувствовавшись ею да слез, вырашыў дапамагчы бядзе юнакі: падараваў яму чароўнае люстэрка.

Посмотрелась ў люстэрка Аленка – прыгажуняй стала. Пасвятлела на чорнай зямлі ад яе дзіўны прыгажосці. У сведкі іх шчасця склікаў юнак ўсіх добрых людзей. Упершыню яго сэрца спявала пра шчасце. Аднак нядоўгім было яно.

Пачуў пра цуд князь з палаца. Зайздрасцю засвяціліся хітрыя вочы, калі прыгажуня пераступіла княскі парог. Гэта скарб за ўсе мае даражэй, - толькі і сказаў князь. Закаханых разлучылі. Праклінаючы сваю прыгажосць, жорстка пакарала ў палацы князя чароўнае люстэрка дзяўчына: разбіла яго, і ў шумным радасным гомане прыснуло яно дробнымі асколкамі-пырскамі. І там, дзе ўпалі асколкі, імгненна з'явіўся крыніца, забілася паспяхова і бурна.

Пад хвалямі, празрыстымі і светлымі, як само каханне, хаваў ен княскі палац. А калі пенныя хвалі супакоіліся, вачам людзей адкрыўся цуд: раскінулася перад імі вялізнае блакітнае возера. І тыя, хто глядзеўся ў яго, прыгажэлі душой і сэрцам. А Нарач – значыць, названая хлопца, кажуць людзі. У кожнай казцы прыгажосць і каханне, каханне і трагедыя.

Яшчэ адна легенда расказвае,

што даўным-даўно ў гэтых цудоўных маляўнічых месцах жылі працавітыя, адкрытыя душой і сэрцам, людзі. Беражліва і з любоўю ставіліся да лясоў, азераў, лугах і палях, як да сваей роднай маці, якая іх выпестовала і ўзгадавала. Разумелі мову птушак і звяроў, шолах лісця і травы, плескат азерных хваль.

У гэтым Богам береженом краі, на ўскрайку густога лесу, стаяла весачка, у якой жыла дзяўчына-прыгажуня, быццам бы народжаная сонцам. Імя яе было Нара. Многія аглядваліся на яе, ды толькі сэрца Нары было аддадзена адзінаму каханаму чалавеку – Рочу. Рочь – хлопец высокі, стройны, моцны, працавіты. Бог надзяліў яго добрай, светлай душой і чароўным дарам майстраваць прадметы, якія валодаюць цудадзейнай сілай.

Вельмі ен любіў сваю Парушэння, дня не мог пражыць без яе. Моцна хацелася Рочу зрабіць каханай якой-небудзь незвычайны цудоўны падарунак. Дзе б ен не быў: у лесе, на недалекай речушке, у полі – адусюль прыносіў дадому чароўныя кропелькі расы і крынічныя пясчынкі, якія свяціліся першымі праменьчыкамі сонца, пераліваліся колерамі вяселкі, месяцовым водбліскам ракі. І калі кропелек-пясчынак сабралася шмат, Рочь адліў з іх цудоўнае люстэрка, якое стала валодаць цудадзейнай сілай – магло прадказваць лес чалавека.

З таго часу пачалі знікаць мясцовыя прыгажуні: птушкі паляцелі, танцорки, майстрыхі лепшыя. Пойдзе да возера якая-небудзь, таму не вяртаецца. У многія дамы прыйшла бяда. Пайшлі чуткі, што вадзяны Змей, якога празвалі Горебедом, дзяўчат забірае да сябе ў возера на забаву.

Адзін раз у годзе, у летнюю купальскую ноч, калі поўню. залівае возера срэбным святлом, Змей выпускае сваіх нявольніц да ўзыходу сонца. І водзяць яны карагоды, ткуць-вышываюць, гуляюць на дудочках, ды песні спяваюць сумныя. І так тужліва-жаласліва яны выводзяць мелодыю сваімі пяшчотнымі галасамі, што людзі, не гледзячы на страшнага Змея, усе роўна прыходзяць у купальскую ноч да возера, каб паслухаць іх крыштальнае спевы.

Прыйшла і Нара з сяброўкамі паслухаць цудоўныя спевы. Плакалі і не заўважылі, як Змей выйшаў з вады і падкраўся да дзяўчат; схапіў самую прыгожую з іх – Вонкі – і ў ваду.

Даведаўся Рочь пра гора страшнае, кінуўся да возера, ды нічога не мог зрабіць: возера глыбокае, дзе знаходзіцца пячора Змяя – не ведае. Тады змайстраваў ен сабе гуслі чарадзейныя, са звонкімі струнамі; стаў гуляць так, што зямля скалыналася, падымаліся вялікія хвалі, возера выходзіла з берагоў.

Не стала нідзе спакою ад гэтых гукаў Змяю Горебеду. І выйшла пачвара з вады, і крыкнуў Рочь:

- Вярні мне маю нявесту, Парушэння каханую, а сам выбірайся з гэтых месцаў!

- Калі хочаш атрымаць Парушэння назад, ты павінен аддаць мне свае чарадзейныя гуслі і стаць такім жа як я!

- Я павінен стаць Змеем?!

- Так! Ты прымеш мае аблічча, а я стану чалавекам, і буду жыць на зямлі, сярод людзей: буду працягваць несці зло і гора ў гэты свет.

Рочь зрабіў выгляд, што пагадзіўся на гэта. Змей адпусціў Парушэння і запатрабаваў у Rocha аддаць яму гуслі. Але ў апошні момант юнак змог ударыць па струнах з апантанай сілай. Ад пранізлівых гукаў Горебед зваліўся нежывым. І ўсе ж праклен пачвары паспела адбыцца: Рочь ператварыўся ў Змея, але душа яго засталася ранейшай: добрай і спагаднай.

Ен не губіў людзей, а дапамагаў ім. Аднойчы зімой некалькі рыбакоў праваліліся пад лед, ніхто не мог ім дапамагчы. Іх крыкі аб дапамозе пачуў Рочь. Ен выграб на беразе дзве жмені зямлі і насыпаў у возера, на гэтым цудадзейным пяшчаным востраве і выратаваліся рыбакі. З тых часоў у народзе сталі называць Роча Добродаром.

Нара не змагла перажыць расстання з каханым. Доўга плакала яна, гледзячы на падарунак Роча – чароўнае люстэрка, успамінала далікатныя сустрэчы і добрыя, крыху сумныя, вочы свайго каханага. Выпала чароўнае люстэрка з аслабелых рук, пырснула яно дробнымі асколкамі – праменьчыкамі. І там, дзе ўпалі асколкі, імгненна забілі бурлівыя крыніцы-крынічкі, напаўняючы возера светлай і празрыстай, як сама любоў Нары і Роча, вадой.

А дзяўчына ператварылася ў белокрылую чайку, якая да гэтага часу летае над азерамі, няўцешна плача і кліча свайго каханага. Імены закаханых, зліўшыся разам, далі назву возера Нарач, на берагах якога калі-то юныя Нара і Рочь святкавалі Купалле.

Непадалек ад возера Нарач размясцілася маляўнічае азярцо Знак, якое ўтварылася на месцы, дзе Змей Добродар браў зямлю. А там, дзе гэтая зямля лягла, з'явіўся востраў – Востраў Змяя Добродара.

Тема: Что же означает крылатая фраза:" Возьмём на память славный меч?"

Я продолжаю своё увлекательное путешествие по просторам земли русской и останавливаюсь в городах Браслов, Полоцк, Орша. Что же знаем мы о них? Какие легенды остались в нашей памяти? Какие события запечатлились в ней?

Чтобы ответить на эти настойчивые вопросы, появившиеся в нашей славной головушке после продолжительного путешествия, необходимо проникнуть в славное прошлое нашей родины и послушать легенды и предания на белорусском и русском языках. Это возвращение в прошлое поможет нам, достойным потомкам наших Светлых Богов и Славных Предков, понять самое главное - ценность каждой человеческой жизни.

Калiсцi у краiне блакiтных азёр жылi князь Дзьвiн i ягоная жонка Друя. I была у iх дачка, якую звалi Дрыва.

Iшлi гады. Дрыва падрастала i стала прыгожай дзяучынай. Шмат князёу сваталася да яе, але безвыканкова. Усе прэтэндэнты не мелi столька грошай, колькi было у князя з княгiняй. Толькi трое князёу - пскоускi Сноу, полацкi Брас i лукномльскi Снуд - маглi сапернiчаць з Двiнам i Друяй. Але Дрыве яны не падабалiся.

- Маiм мужам стане самы храбры з вас,- заявiла яна.- У баi скрыжуйце вашы вострыя мячы, i тады паглядзiм, хто з вас дастойны мяне.

Снуд i Сноу вырашылi, што Дрыве падабаецца Брас. Уначы яны падпiльнавалi Браса, кiнулiся на яго з мячамi i забiлi. Але за каго з дваiх пойдзе замуж прыгажуня Дрыва? Князi зноу узялi у рукi зброю i кiнулiся адзiн на аднаго. Снуд перамог i забiу Снова, але сам памёр ад ран. А ранiцай выявiлася, што яны забiлi не Браса, а ягонага слугу, якi вёз Дрыве падарункi ад гаспадара.

Брас тым часам паехау у замак. Дрыва вышла яму насустрач.

- Я згодна выйсцi за цябе замуж,- сказала яна.

З пагардай пеазлядзеу на яе Брас i прамовiу:

- Тваё каханне, княжна, мне не патрэбна. Я i так стану тут гаспадаром.

I пайшоу да замка. Дрыва пабегла да возера i кiнулася у ваду. Не вынесла гора яе мацi, Друя, i таксама неузабаве памерла. I стары князь не доуга пражуй на гэтым свеце.

Iх iмёны цяпер жывуць у назвах рэк (Дзвiна, Друйка) i азёр (Дрывяты, Снуды, Навяты). А князь Брас заснавау горад, якi сёння называецца Браслау.

Когда-то в стране голубых озёр жыли князь Двин и его жена Друя. И была у них дочь, которую звали Дрива.

Шли года. Дрива подростала и стала красивой девушкой. Очень много князей сваталось за неё, но безрезультатно. Все претенденты не имели столько денег, сколько было у князя с княгиней. Только трое князей - псковский Снов, полоцки Брас и лукомльский Снуд - могли соперничать с Двинам и Друей. Но Дриве они не нравились.

- Моим мужем станет самый храбрый с вас,- заявила она.- В бою скрестите ваши мечи, и тогда посмотрим, кто из вас достойный меня.

Снуд и Снов решили, что Дриве нравится Брас. Ночью они подстерегли Браса, кинулись на него с мечами и убили. Однако за кого пойдёт замуж красавица Дрива из них двоих? Князья снова взяли в руки оружие и кинулись один на одного.Снуд победил и убил Снова, но сам умер от ран. А утром вскрылось, что они убили не Браса, а его слугу, который вёз Дриве подарки от хозяина.

Брас тем временем поехал в замок. Дрива вышла к нему навстречу.

- Я согласна выйти за тебя замуж,- сказала они.

С презрением посмотрел на неё Брас и сказал:

- Твая любовь, княжна, не нужна мне. Я и так стану здесь хозяином.

И пошёл до замка. Дрива пабежала на озера и кинулась в воду. Не вынесла горя её мать, Друя, и также в скором времени умерла. И старый князь Двин не долго прожил на этом свете.

Их имена сейчас живут в названиях рек (Двина, Друйка) и озёр (Дривяты, Снуды, Новято). А князь Брас основал город, который сейчас называется Браслав.

Кажуць людзi, што у старажытныя часы у ваколiцах Полацка пастаянна адбывалiся войны. Захавалася легенда пра незлiчнае багацце, якое пры адступленнi закапалi на узгорку ваяры, каб яно не трапiла у рукi ворагау. Трэба было запомнiць гэта месца, i таму наверх паклалi камень.

Прашло шмат гадоу. Пра гэтую гiсторыю пачулi некалькi хлопцау, якiя вырашылi знайсцi скарб. Ноччу сябры, прыхапiушы з собой рыдлёукi, адправiлiся за горад. Знайшоушы той камень на вялiкiм узгорку, яны абкапалi валун з усiх бакоу, а потым асцярожна адсунулi у бок. Капалi пауночы. Неузабаве рыдлёука стукнулася аб жалеза.

- Ура, золата!- радасна закрычалi хлопцы.

Прыгледзеушыся, яны убачылi, што гэта не кацёл з грашыма, а цяжкi жалезны панцыр. Ён пакрывау грудзi шкiлета, побач з якiм ляжау меч, а на чэрапе быу жалезны шалом.

Самы смелы з сяброу прапанавау:

- Давайце нiчога чапаць не будзем, а возьмем на памяць гэты меч. Няужо мы дарэмна амаль усю ноч тут капалi?

Але толькi хлопец працягнуу руку i дакранууся да мяча, як раптам грымнуу гром, неба раскалола маланка, i хлопцы убачылi вялiзарнага асiлка у жалезным панцыры з мячом у руцэ. Асiлак прамовiу:

- Нiкчэмныя! Золату i срэбру прадалi вы усе пачуццi, толькi у багацце уклалi cвае надзеi, не ушанавалi прах волата, якi з годнасцю скончыу тут сваё жыццё.

Зноу грымнуу гром, блiснула маланка - i асiлак знiк. У святле блiскавiцы хлопцы убачылi засыпаную пяском магiлу. Iм падалося, што на гэтым месцы зямля была некранутай.

Люди говорят, что в в древние времена в окрестностях Полоцка постоянно происходили войны. Сохранилась легенда про неисчислимое богатство, которое при отступлении закапали на холме воины, чтобы оно не попало в руки врагов. Нужно было запомнить это место, поэтому наверх положили камень.

Прошло очень много лет. Про эту историю узнали несколько полоцких парней, которые решили найти клад. Ночью друзья, взявши с собой лопаты, отправились за город. Найдя тот камень на великом холме, они окопали валун с всех боков, а потом осторожно отсунули в бок. Копали пол-ночи. Вскоре лопата стукнулась о железо.

- Ура, золото!- радостно закричали парни.

Присмотревшись, они увижели, что это не котёл с монетами, а тяжёлый железный панцырь. Он покрывал груди скелета, рядом с которым лежал меч, а на черепе быу железный шлем.

Самый смелый из друзей предложил:

- Давайте ничего трогать не будем, а возьмём на память этот меч. Неужели мы напрасно капали здесь почти всю ночь?

Однако только парень протянул руку и дотронулся до меча, как неожиданно прогримел гром, молния расколола небо, и парни увидели громадного богатыря в железном панцире с мечом в руке. Богатырь промолвил:

- Ничтожные! Золоту и серебру продали вы все свои чувства, только в богатство вклали свои надежды, не почтили память прах воина, который с честью закончил здесь жизнь.

Снова грянул гром, блеснула молния - и богатырь исчез. В свете молнии парни увидели засыпанную песком могилу. Им показалось, что на этом месте земля была нетронутой.

Калicцi дауно там, дзе злiваюцца дзве ракi, князь Орша пабудавау вялiкi замак. У князя была дачка-прыгажуня. Яна пакахала сялянскага хлопца. Па начах, калi на небе з`яуляуся месяц, закаханыя сустракалiся на беразе ракi. Але князь даведауся пра гэта. Ягоныя слугi схапiлi юнака i пакаралi смерцю. А дачку князь пасадзiу у асобны пакой з жалезнымi кратамi на вокнах.

Ключ князь кiнуу у раку, якую с таго часу сталi называць Аршыца.

Пазней на тым месцы, дзе злiваюцца рэкi Аршыца i Днепр, пастау горад Орша.

Когда-то давно, там, где сливаются две реки, князь Орша построил великий замок. У князя была дочь-красавица. Она полюбила деревенского парня. По ночах, когда в небепоявлялся месяц, влюблённые встречались на берегу реки. Но князь узнал про это. Его слуги схватили юношу и покорали смертью. А дочь князь посадил в особую комнату с железными решётками на окнах.

Ключ князь выкинул в реку, которую с того времени стали называть Оршицей.

Позже на том месте, где сливаются реки Оршица и Днепр, возник город Орша.

Берегите память славных предков.

Как часто в памяти сердечной,
На грани зыбкости очей,
Я замечаю подвиг вечный
Двенадцати богатырей.
Как часто давнее преданье,
Скинув потомков прозябанье,
Преподнесла его для нас
В миролюбивой жизни час.
У града Полоцка в округе,
Во старожитные часы,
Поколебив миров весы,
Шли часто войны, мои други,
За честь, за славу, за любовь,
За то, что нам волнует кровь.

В одной из них на бранной сечи
Пал славный воин Славомир,
Чей дух хранит не зев на печи,
А бранный голос грозных лир;
Прорвав кольцо врагов липучих
На славных крыльях конь летучих,
С дружиной ярой, на холме,
Он отдал жизнь, за честь, вполне.
Его товарищи лихие
Насыпали высокий холм,
Сокрыли князя тихо в нём,
Ларцы и кубки дорогие
У ног погибшего, как дань
Сложила трепетная длань.

Поверх насыпанной могилы
Лёг мощный камень гробовой,
Он мощью богатырской силы
Напомнил подвиг сам собой,-
Неравный бой, лязг горной стали,
Ржанье коней, что бить устали
Напором вражескую грудь,
Игры мечей неравных суть,
Прорыв и грозный бег погони,
Отрыв от ярости врагов,
Последний холод берегов,
Прощание дружеской ладони;
Всё то, что мир любви хранит
От боли, страха и обид.

Прошли года седых столетий.
О камне вспомнили опять.
Но кто? Творцы других наречий,
Чей скромный мир не передать
Ни словом резвым, ни глаголом,
Ни образом, в познаньях новом,
Ни кистью силы светлых рук,
Так украшающих досуг.
Короче парни молодые,
Забыв о доблести мечей,
О славе воинской своей,
Как скряги жизни озорные
Решили камень отыскать
И клад наверх земли поднять.

Ноченькой тихой и кромешной
Пошли они искать курган
Тропой заросшей и потешной,
С улыбкой очень дальных стран.
Прийдя к заросшему кургану,
Как долгожданной песне-стану,
Наши копатели мечты
Сняли покровы наготы
Земли вкруг камня русской славы.
Они сместили камень в бок,
Углубили работы ток,
И вдруг, стерев с рук пот усталый,
Уткнулись в твердь, крикнув:- Ура!
Наш клад поднять с земли пора!

Однако крик застыл в полёте,
Не долетев до облаков,
В разочарованной заботе
Развеял он мечты покров;
Лица копателей расплылись,
Они в познанье углубились,
Заметив панцырь грозовой
И шлем, и меч перед собой.
Один из них, что самый смелый,
Сказал:" Оставим всё как есть,
Ни троним мы скелета честь,
Ни шлем, ни панцырь битв умелый,
Возьмём на память резвый меч
И будем им рубить и сечь".

К мечу он дерзко прикоснулся,
Хотел уж вырвать из руки,
Но спящий свет небес проснулся
Огнём сияющей реки,-
Гром грянул мощью грозовою,
Молнии ярою стрелою
Пронзили яро небеса
И дерзкой алчности глаза.
Огромный богатырь явился
Перед парнями в час ночной,
С мечом, в доспехах; громовой
Голос по тверди прокатился:
-Ничтожные! Забыли вы
Памяти воинской столпы!

Затмил вас блеск надменный злата,
Холодный голос злых монет!
Затмил вас шёпот алчный стада,
Безумный мир, где света нет
На сердце, блеском удручённым,
В уме, огнём обременённым,
И в чувствах сереньких очей,
Забывших память славных дней!
Гром грянул с снова. В свете молний
Исчез высокий богатырь.
Курган поднялся вверх и вширь.
Внимавшие его речам
Застыли с болью, в сердце, там.

Примечание: фотография славного кургана близ города Полоцка взята из славной памяти интернета.